Kumar ve Bahis Dolandırıcılığı Atamer Avukatlık Bürosu

Yasadışı bahis suçları ve cezaları bir kenara, ayrıca mevzuatımıza göre “kumar oynatmak için yer ve imkan sağlamak” TCK madde 228 kapsamında suç teşkil etmektedir. Ancak kumar oynamak TCK’ya göre “suç” dahi değildir ve “kabahat” niteliğinde nispeten hafif bir eylemdir. Kumar oynama kabahatinin cezası ise sadece 100 TL (2020 yılından itibaren 1.000 TL) para cezasıdır. 62 hükmünde haksız ticari uygulamalarda bulunan kişilere karşı tüketicilerin başvurabileceği hukuki yollar düzenlenmemiştir. 77/f.13 hükmünde haksız ticari uygulamalarda bulunan kişilere karşı uygulanacak idari yaptırımlar (tedbiren durdurma, durdurma ve para cezası) düzenlenmektedir. 78/f.1 uyarınca haksız ticari uygulamalarda bulunanlara karşı idari yaptırım kararı alma yetkisi Reklam Kuruluna ait olup yaptırım kararları Ticaret Bakanlığı tarafından uygulanacaktır. “Loot box” sisteminin temelinde oyuncuların bir bedel karşılığında önceden içeriğini bilemedikleri kutu, sandık veya paketleri açmaları ve bu kutuların içerisinden belirli bir algoritma çerçevesinde şansa dayalı olarak oyunda kullanabilecekleri kartları/objeleri elde etmesi yatmaktadır. İlk adımda kutuda yer alabilecek objelerin hangi olasılıkta olduğu bilgisinin tüketiciye verilmeyerek önemli bilginin tüketiciden gizlendiği sonucuna ulaşılsa bile bu durum aldatıcı ihmalin varlığını kabul edebilmek için tek başına yeterli olmayacaktır. Aynı zamanda önemli bir bilginin tüketiciden gizlenmesinin, tüketicinin taraf olmayacağı bir işleme taraf olmasına yol açması veya yol açma olasılığının bulunması gerekmektedir.

Tüketicinin oyun dışındaki kaynaklardan bu tür bilgilere erişim sağlama imkânının genişlediği ölçüde bu nitelikte bir ihlalin ortaya çıktığını ileri sürmek zorlaşacaktır. Karşılaştırmalı hukukta konunun tartışıldığı ana eksenin “loot box” sisteminin kumar/şans oyunu olup olmadığı (bu bağlamda lisans alınması gereken ya da yasaklanmış bir faaliyet olup olmadığı) ve reşit olmayanların kumar/şans oyunu alışkanlığı edinmesine etki edip etmediği olduğu görülmektedir. Bununla birlikte tüketicilerin, özellikle reşit olmayan tüketicilerin, korunmasına yönelik çabaların da bu temel amaçtan bağımsız değerlendirilmediği anlaşılmaktadır. Oyuncuların oyunda elde ettikleri objeleri/kartları transfer etmelerine olanak sağlayan bir altyapı oyun içerisinde yer almaması, kullanıcıların söz konusu dijital değerleri gerçek paraya çevirme imkânının bulunmadığı (veya en azından oyun şirketi tarafından oyunculara bu amaçla elverişli bir aracın sunulmadığı) anlamına gelir. Oyuncuların kullanıcı hesaplarını birbirine devretmesi gibi durumların bir pazar yarattığı şüphesizdir; fakat bu durum, ekseriyetle kullanıcı sözleşmelerine aykırılık teşkil edeceğinden, oyun yapımcılarının/dağıtımcılarının kullanıcılara oyunda elde ettikleri dijital değerleri gerçek paraya çevirmeleri imkânını tanımamaktadır. Bu anlamda “loot box” sistemlerinin, belirli objeleri oyun içinde elde etmek isteyen ve bu uğurda para harcamayı göze alan kullanıcılara sunulan oyun içi dinamik olarak kabul edilmesinin gerektiği kanaatindeyim. Kumar siteleri üzerinden zarara uğrayan kişilerin sık şikayet ettiği bir konu da kazandıkları paranın ödenmemesidir. Kaçak kumar veya kaçak bahis sitesinden kazandığınız para size ödenmezse hukuki açıdan hiçbir şey yapamazsınız. “Kumar ve bahisten doğan alacak hakkında dava açılamaz ve takip yapılamaz.” demektedir. Zaten bunu bilen ve kumar ve bahis  dolandırıcılığı yapan kişiler kazanılan paraları çoğu zaman ödememektedir. Hatta bazı kumar sitelerinde oyuncuların hesaplarında bulunan paraların buharlaştırıldığını bilmekteyiz.

• Mağdurlar para kaybetmeye başladığı andan itibaren failler mağdurların zafiyetlerini kullanarak dolandırıcılığa devam etmektedirler.
• Türkiye’de ise bu konuda, sınırlı bir oyuncu kitlesi arasında cereyan eden görüş alışverişi dışında,  kamusal alanda araştırma veya tartışmaya rastlanmamaktadır.
• 77/f.13 hükmünde haksız ticari uygulamalarda bulunan kişilere karşı uygulanacak idari yaptırımlar (tedbiren durdurma, durdurma ve para cezası) düzenlenmektedir.
• Sistem hakkında genel geçer bir yargıya varılamayacağını özellikle belirtmek amacıyla öncellikle “loot box” sistemi vasıtasıyla gündeme gelebilecek ve haksız ticari uygulama olarak kabul edilmesi gereken bir örnek verilecektir.

Video oyun ekosisteminde birbirinden tamamen farklı satış veya pazarlama stratejileri ile karşılaşılabilir. Bu anlamda “loot box” sisteminin haksız ticari uygulama teşkil etmediği hususunda genel geçer bir değerlendirme yapılması mümkün değildir. Son zamanlarda sık karşılaştığımız dolandırıcılık türlerinden birisi de sahte bahis dolandırıcılığıdır. Bazen kaçak bahis veya kumar sitesinde kazanan kişilere, sitenin ödeme yapmaması şeklinde suç işlenmektedir. Bazen güya kazanılan paranın ödenmesi için “vergi”, “komisyon” veya “masraf” adı altında para tahsil etdilmektedir. Birincisi bu tür dolandırıcı sitelerinde hiçbir zaman para kazanamazsınız, kazansanız da alamazsınız. Dolayısıyla  bu tür kaçak kumar veya kaçak bahis sitelerinin genelde size ödeme yapması zaten ihtimal dahilde değildir. İkincisi kaçak kumar veya kaçak bahisten kazanılan paranın vergisi veya masrafı olmaz. Dolayısıyla eğer illegal sitede oyun oynayanlardan kazandıkları parayı almaları para isteniyorsa asla gönderilmemelidir. Vergi, komisyon, masraf gibi bir bedel ödeyenler, kazandığı parayı alamayacağı gibi gönderdiği paradan da olacaktır. Bu bağlamda, reşit olmayan kişilerin oyun içerisinde kendilerine sunulmayan (gizlenen) bilgi kendilerine sunulmuş olsaydı bu işlemin tarafı olup olmayacakları tespit edilirken ortalama makul bir tüketicinin bilgisi, dikkati ve seçiciliği değil, ortalama reşit olmayan bir kişinin bilgisi, dikkati ve seçiciliği esas alınacaktır.

Veya oynamadıkları oyunları oynadıkları iddiasıyla parayı kaybettikleri söylenerek kişiler dolandırılmaktadır. Dolayısıyla bu sitelerde kaybettiğinizde paranızın azalmakta ancak kazandığınızda paranızın artmamaktadır. Bu tür kaçak kumar ve kaçak bahis sitelerinde kesinlikle oyun oynanmasını tavsiye etmiyoruz. Fakat hileli bahis veya kumar sitelerinde dolandırıcılık yapanlar, mağdurları caydırmaya çalışmaktdır. Dolandırılan kişilerin yasal yollara başvurmasını engellemek için yanlış bilgilerle korkutulmaya çalışılmaktadır. Bu kapsamda kumar oynayan kişilerin çok ciddi oranda para cezası ödeyeceği veya paralarına veya mallarına el konulacağına dair temelsiz iddialarda bulundukları bilinmektedir. Eğer bu tür online hileli kumar veya lisanssız paribahis vasıtasıyla dolandırılanlar var ise suç faillerinin bu tür gerçek dışı beyanlarını dikkate almamalıdır. Ve yasal yollara başvurmaktan çekinmeden bilişim hukuku konusunda uzman olan bir bilişim avukatı ile çalışmalıdır.Bu tür yasadışı ve kaçak siteler sadece banka transferi ile ödeme aldığı için ve kredi kartı kullanılmadığı için chargeback yönetimi işe yaramamaktadır. Ancak uzun yıllardır bu tür kaçak sitelere karşı hukuki mücadele yapan bir hukuk bürosu olarak bu tür sitelerde dolandırılan ve para kaybeden kişilere, kaybettikleri paranın geri alınması konusunda hukuki destek sunuyoruz. Sistem hakkında genel geçer bir yargıya varılamayacağını özellikle belirtmek amacıyla öncellikle “loot box” sistemi vasıtasıyla gündeme gelebilecek ve haksız ticari uygulama olarak kabul edilmesi gereken bir örnek verilecektir. Fakat bu örnekle vurgulamak istediğimiz husus, haksız ticari uygulamanın “loot box” sisteminin temel işleyişinden doğmadığıdır.

Yukarıda açıkladığımız üzere “Loot box” sisteminin temelinde kullanıcının içeriği hakkında önceden bilgiye sahip olmadığı bir kutuyu/paketi satın alması ve oyun algoritması ile belirlenen ihtimaller çerçevesinde kutudan çıkan objeleri elde etmesi yer almaktadır. “Loot box” sistemi niteliği gereği şans unsurunu ve bu anlamda bilinmezliği bünyesinde barındırır. Bu anlamda, ilk bakışta, şans unsurunun doğası gereği, tüketicinin satın alacağı bir kutuda spesifik hangi objelerin yer aldığını bilemeyecek durumda olmasının kendisinden önemli bir bilginin gizlendiği anlamına gelmeyeceği düşünülebilecektir. Oyun endüstrisindeki büyük aktörlerin kendilerine yönelen bu tepkiler çerçevesinde klasik yöntemlerini değiştirme yolunu tercih ettikleri görülmektedir. Bazı oyunlarda “loot box” sistemi tamamen terk edilmiş, bazılarında ise satın alınmadan kutuların içerisinde nelerin yer aldığının oyuncular tarafından sınırlı veya özgürce incelenebilmesine imkân sağlanmıştır. Özellikle oyun sektörünün geliştiği birçok ülkede alışagelmiş “loot box” sisteminin kullanılmasına devam edilen oyunların birçoğunda kutu/paket satın alınmadan önce içeriğinin serbestçe incelenmesi mümkün olmasa da kutu içerisinde ne olasılıkla hangi objenin yer alabileceği bilgisi verilmeye başlanmıştır. Aynı zamanda, idari otoritenin 2018 yılında toplam on popüler oyun hakkında benzer bir incelemeyi yürüttüğü ve dört oyunda kullanılan “loot box” sisteminin şans oyunu öğelerini barındırdığını tespit ettiği belirtilmektedir.